บทที่ 4 การประเมินบุคลากร หนังสือฉางต่วนจิง ศาสตร์แห่งการยืดหยุ่นและพลิกแพลง (เจ้าหยุย ผู้รู้ต้นราชวงศ์ถาง เขียน อธิคม สวัสดิญาณ เรียบเรียง) (เต๋าประยุกต์ พิมพ์ครั้งที่ 4 พ.ศ.2549) แบ่งคุณสมบัติแม่ทัพไว้ 8 ระดับ

ระดับที่ 1 คนช่างพูด หยาบคาย ชอบวางอำนาจ ชอบมีเรื่องราว แม้เหนื่อยยากก็ไม่บ่นโทษ เป็นได้แค่แม่ทัพของภรรยา

ระดับที่ 2 คนไม่มีความลับ แจ้งล่วงหน้าเรื่องที่ต้องการสอบค้น ใจอ่อนดีงาม ตักเตือนให้กำลังใจผู้ที่จะกลับตัว ซื่อสัตย์ใจกว้าง พูดน้อยสงบเสงี่ยม ถึงคราวแบ่งปัน เกลี่ยให้เท่าเทียม เป็นได้แค่แม่ทัพของคนสิบคน

ระดับที่ 3 ต่อหน้าเบื้องบนช่างเจรจา แสร้งเคารพ ประจบสอพลอ ต่อหน้าเบื้องล่าง ไม่ฟังคำเตือนที่หวังดี เอะอะก็จะลงโทษทัณฑ์ แม้ญาติมิตรก็ไม่ไว้หน้า คนประเภทนี้ เป็นได้แค่แม่ทัพของคนร้อยคน

ระดับที่ 4 ชอบเอาชนะในการโต้แย้ง ชอบแสดงความเข้มแข็ง ชอบอาฆาตมาดร้ายคู่อริ ชอบลงทัณฑ์ทรมาน สามารถทำให้คนจำนวนมากอยู่ในระเบียบเชื่อฟัง เป็นได้แค่แม่ทัพของคนพันคน

ระดับที่ 5 พูดน้อย ละเอียดรอบคอบ สนใจชีวิตผู้ใต้บังคับบัญชา เข้าใจทุกข์ยากของผู้อยู่เบื้องล่าง เป็นได้แค่แม่ทัพของคนหมื่นคน

ระดับที่ 6 ดูหวั่นไหวคล้ายยืนอยู่บนหน้าผาเหวลึก คล้ายย่ำบนธารน้ำแข็งบ้าง นับวันยิ่งสุขุมรอบคอบ เข้าถึงปัญญาชนและอัจฉริยบุรุษ รับฟังแผนการและความคิดของผู้อื่น สันทัดในการเลือกสรร รู้จักการใช้คน ไม่ยโสโอหัง สามารถทำให้ผู้ใต้บังคับบัญชาทุ่มเทกายใจปฏิบัติอย่างซื่อสัตย์ คนแบบนี้ เป็นแม่ทัพของคนแสนคน

ระดับที่ 7 อ่อนโยน ดีงาม เคร่ง “มรรค” มีเจตจำนงแน่วแน่ พบปราชญ์คิดสนับสนุน ยึดมั่นในนิติธรรม เที่ยงตรงไม่ปรักปรำผู้อื่น คนเยี่ยงนี้ เป็นแม่ทัพของคนล้านคน

และระดับที่ 8 มีเกียรติยศเลื่องลือทั่วแผ่นดิน พำนักในพระราชวังโอฬาร กลับคบหาสามัญชนโดยไม่รังเกียจเดียดฉันท์ รักษาสัจจะ ใจกว้าง รู้จักให้อภัย รู้แจ้งในศาสตร์แห่งผู้นำ ทำเรื่องยากให้เป็นเรื่องง่ายลุล่วงได้ผล

เจอสถานการณ์คับขัน ก็พลิกแพ้เป็นชนะ รู้ดาราพยากรณ์ ชำนาญภูมิประเทศ ทำให้ราษฎรทั่วแผ่นดินรับใช้เฉกเช่นภริยาปรนนิบัติสามี นี่แล…กษัตราธิราช แบบฉบับของวีรบุรุษ

คัมภีร์ จิ่งซู มีความตอนหนึ่งว่า…ผู้มีสติปัญญาดั่งต้นธาร ประพฤติตนเป็นแบบแผนอันดีงามแก่คนทั้งปวง ผู้นั้นเป็นครู

ผู้มีสติปัญญาขั้นสามารถให้คำปรึกษา และให้กำลังใจผู้อื่น ประพฤติตนเป็นคุณ สามารถเตือนสติและช่วยเหลือผู้อื่น ผู้นั้นเป็นสหาย

ผู้ยึดมั่นในนิติธรรมรักษาหน้าที่ ไม่กล้าก่อกรรมทำเข็ญ ผู้นั้นเป็นข้าราชการ ผู้ที่นายว่าก็ว่าตาม ผู้นั้นเป็นทาส

เพราะเหตุนี้! นายชั้นยอดเลือกครูเป็นผู้ช่วย นายชั้นกลางเลือกสหายเป็นผู้ช่วย นายชั้นต่ำเลือกข้าราชการเป็นผู้ช่วย

และ…นายที่ใกล้พินาศ เลือก“ทาส”เป็นผู้ช่วย

อ่านถึงตรงนี้ ผมย้อนไปอ่านคำนำ จึงรู้ว่า “เจ้าหยุย” ผู้รู้คนหนึ่ง ในสมัยถางไท่จง ฮ่องเต้ ต้นแบบการปกครองยุคทองราชวงศ์ถาง พยายามนำแบบอย่าง ไปเตือน “ถังเกาจง” ฮ่องเต้องค์ต่อมา

อ่านทบทวนแม่ทัพ 8 ระดับแล้ว ชอบแม่ทัพ ระดับที่ 1 ครับ ลองย้อนอ่านดูอีกที…

ช่างพูด หยาบคาย ชอบวางอำนาจ ชอบมีเรื่องราว…นึกถึงใครบางคน…ที่ผมเองก็เพิ่งเข้าใจ คุณสมบัติแม่ทัพระดับที่ 1 ที่ใช้คำว่า แม่ทัพของภรรยานั้น แปลความตรงๆว่า เป็นแม่ทัพในบ้านสั่งการได้แต่เมียคนเดียว.

กิเลน ประลองเชิง

คลิกอ่านคอลัมน์ “ชักธงรบ” เพิ่มเติม